Pyonephrosis

 Longitudinal ultrasound image of the right kidney shows moderate right hydroureteronephrosis (arrows) with internal debris.

Longitudinal image of the right ureter (arrows) shows a stone (arrowhead) in the distal ureter causing proximal hydroureter. 

Facts:

• Bacterial infection of urine associated with ureteral obstruction, AKA infected hydronephrosis. Accumulation of pus in the renal pelvis and calices of the kidney
• Common causes are ureteric obstruction by stone and ureteropelvic junction (UPJ) obstruction
• Septic patients with high fever, flank pain and tenderness
• Any febrile patients with hydronephrosis should be suspected of having pyonephrosis
• Ultrasound: echogenic urine and debris in the hydronephrotic kidney
• Prompt drainage essential 

Reference:

Hodler J, Von Schulthess GK, Zollikofer ChL. Diseases of the abdomen and pelvis 2010-2013

"Thai Radiology News" Image Quiz & Answer 1/2555

Author: พ.ญ.​ นิธิมา ศักดิ์โสภาวิวัฒน์  คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี

Editor: น.พ. รัฐชัย แก้วลาย คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี

For Thai Radiology News Vol. 1/2555

ประวัติ:

ผู้ป่วยชาย อายุ 27 ปีมาตรวจที่แผนกฉุกเฉินด้วยอาการเจ็บคอด้านขวา ร่วมกับอาการกลืนเจ็บ กลืนลำบาก เป็นมาประมาณ 10 วัน ต่อมามีไข้ และหายใจลำบาก

ภาพที่ 1 เป็น axial CT ส่วนคอแสดงให้เห็น rim-enhancing fluid collection ทางด้านขวา หน้าต่อ carotid space. ภายใน carotid space ไม่เห็น internal jugular vein ที่ปกติ แต่ถูกแทนที่ด้วย hypodense filling defect ร่วมกับผนังของหลอดเลือดดำมี enhancement. ภาพที่ 2 เป็นภาพ coronal reformation เพ่ิมเติม แสดงให้เห็น filling defect ภายใน internal jugular vein ข้างขวาและ enhancement ของผนังหลอดเลือดนี้. ภาพที่ 3 เป็นภาพ axial CT ทรวงอกใน lung window แสดงให้เห็น pulmonary nodules ขนาดเล็กกว่าหนึ่งเซนติเมตรในปอดทั้งสองข้าง บางอันมี cavity ภายใน สังเกตว่า nodules มักอยู่ที่รอบนอกของปอด (Image courtesy of University of Maryland Medical Center, MD, USA)

การวินิจฉัยโรค            Lemierre Syndrome

Discussion             ผู้ป่วยรายนี้มาพบแพทย์เนื่องจากมีการอักเสบติดเชื้อที่ต่อมทอนซิลและเกิด peritonsillar abscess ทำให้มี thrombophlebitis ของ internal jugular vein ที่อยู่ติดกันและมี septic emboli กระจายไปยังปอดทั้งสองข้าง  โรคติดเชื้อในช่องปากและคอที่มีภาวะแทรกซ้อนเช่นนี้รู้จักกันในชื่อ Lemierre syndrome ซึ่งตั้งตามชื่อแพทย์ผู้รายงานกรณีผู้ป่วย 20 ราย ในปี พ.ศ. 2479 (1) ในปัจจุบันพบโรคนี้น้อยมากเนื่องจากมีการใช้ยาปฏิชีวนะกันอย่างแพร่หลาย แต่การวินิจฉัยภาวะนี้ให้รวดเร็ว แม่นยำ ยังมีความสำคัญเพราะหากได้รับการรักษาช้าอาจทำให้เสียชีวิตได้

Lemierre syndrome ส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อ anaerobic Fusobacterium necrophorum เมื่อมีการติดเชื้อที่ช่องคอ ทอนซิลหรือช่องปากแล้วอาจมีการแพร่กระจายโดยตรง, ผ่านทางหลอดเลือดรอบๆต่อมทอนซิลหรือผ่านทางท่อน้ำเหลืองไปยัง internal jugular vein ทำให้เกิด thrombophlebitis และ septic emboli กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ ได้  ที่พบบ่อยที่สุดคือปอด (79-100%) ผู้ป่วยส่วนมากเป็นวัยรุ่นแต่ก็พบได้ทุกอายุ มักมาพบแพทย์ด้วยอาการเจ็บคอ มีไข้ บวมกดเจ็บ และอาการอื่นๆ ขึ้นกับตำแหน่งการแพร่กระจายของ septic emboli (2, 3).

การตรวจทาง imaging มีบทบาทมากในการวินิจฉัยภาวะนี้ อัลตราซาวด์สามารถแสดงให้เห็นลิ่มเลือดที่อยู่ภายใน internal jugular vein ได้ดี ไม่ว่าจะเป็นชนิดที่มีการอุดกั้นหรือไม่ก็ตาม หรืออาจเห็นลักษณะ venous distension, absent flow หรือ non-compressible vein. การตรวจด้วย CT ร่วมกับการให้สารทึบรังสีชนิดฉีดจะแสดงขอบเขตของการติดเชื้อ เช่น peritonsillar abscess ได้ดีกว่าอัลตราซาวด์ และแสดงภาพลิ่มเลือดเป็น filling defect ภายในหลอดเลือดดำ  หลอดเลือดดำดังกล่าวอาจมีขนาดใหญ่ขึ้นร่วมกับมี fat stranding รอบๆ และมี enhancement ของผนังหลอดเลือด. การตรวจเอกซเรย์ปอดอาจพบว่ามี pulmonary nodules, masses, cavitary lesions, focal airspace disease ได้แต่การทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์จะให้รายละเอียดได้ดีกว่า ความผิดปกติที่พบในปอดมักอยู่ที่บริเวณรอบนอก (periphery) ของเนื้อปอด เข้าได้กับ septic emboli  หากสงสัยภาวะนี้ ผู้ป่วยควรได้รับการตรวจ CT ของทรวงอกและคอในคราวเดียวกัน  การรักษาได้แก่การให้ยาปฏิชีวนะ ยาละลายลิ่มเลือด และการผ่าตัด (4).

เอกสารอ้างอิง

1.            Lemierre A. On certain septicemias due to anaerobic organisms. Lancet 1936; 1:701-703.

2.            Karkos PD, Asrani S, Karkos CD, et al. Lemierre's syndrome: A systematic review. Laryngoscope 2009; 119:1552-1559.

3.            Vargiami EG, Farmaki E, Tasiopoulou D, et al. The Lemierre syndrome. Eur J Pediatr 2010; 169:411-414.

4.            Weeks DF, Katz DS, Saxon P, Kubal WS. Lemierre syndrome: report of five new cases and literature review. Emerg Radiol 2010; 17:323-328.

Miliary Tuberculosis

A chest radiograph of a 37-year-old woman shows innumerable tiny nodules throughout both lungs in a uniform, symmetric distribution. 

Axial chest CT image confirms the presence of innumerable micronodules in a random distribution and uniformity.

Facts: Miliary TB

• Acute disseminated infection of mycobacterium tuberculosis via bloodstream, or progression of active TB (rupture of caseating lymph node or cavity into blood vessel)
• Primary site may be intra- or extrapulmonary, or may not be recognizable
• Life-threatening infection. Mortality 13-50%
• Any age, any immune status but poor immune individuals are at increased risk
• Only 30% have positive sputum examination
• Up to 60% have negative skin test

Imaging

• Chest radiograph (CXR) can be normal in early disease 
• CXR usually shows abnormality up to 10 days or more after clinical illness has started. CT can show it earlier
• "Miliary" nodules are tiny (<2 mm), discrete, about the same size. They may coalesce into patchy and more irregular opacities
• Nodules may take 2-3 months to fade even with adequate therapy
• No correlation between number or size of nodules and clinical health
• Lymph node enlargement, hepatosplenomegaly may be seen

Reference:

Palmer PES, Wambani SJ, Reeve P. The imaging of tuberculosis: with epidemiological, pathological, and clinical correlation, 2001. 

Avulsion of the Anterior Superior Iliac Spine

A pelvic radiograph demonstrates an avulsion fracture (arrows) of the right anterior superior iliac spine (ASIS) in a 14-year-old boy. 

Facts: Pelvic Avulsions

• Avulsion of pelvic bones usually found in young, skeletally immature athletes.
• Forceful contraction of the attached muscle while the athlete actively engages in kicking, running or jumping.
• Three major locations: ASIS (sartorius attachment), anterior inferior iliac spine (AIIS, rectus femoral attachment) and ischial tuberosity (hamstrings and adductor attachment).
• 50% of cases at ischial tuberosity, 23% ASIS, 22% AIIS (of all pelvic avulsions).
• Localized swelling and tenderness at the site of avulsion fracture. Limited motion from pain.

Imaging

• Plain radiography usually sufficient for diagnosis. 
• Comparison view helpful to ensure that abnormality is not a secondary center of ossification.
• Pitfalls: secondary ossification center, osseous mass seen as a delayed presentation mimicking neoplasm.

References

Davies AM, Johnson KJ, Whitehouse RW. Imaging of the hip & bony pelvis: techniques and applications. 

Beaty JH, Rockwood CA, Kasser R. Rockwood and Wilkins' fractures in children.