Evaluate level of lung inflation in pediatric chest film

หลายคนคงเคยประสบปัญหาว่าทำไมฟิล์มเอกซเรย์ในเด็กแปลผลได้ยาก ส่วนหนึ่งเกิดจากการอ่านฟิล์มที่ inadequate inspiration นั่นเอง แล้วเราจะทราบได้อย่างไรว่าฟิล์มนี้ adequate inspiration หรือไม่ หรือ เป็นฟิล์มในช่วง expiration มีหลักง่ายๆมาฝากค่ะ
การประเมินระดับการหายใจในเด็กต้องใช้หลายอย่างประกอบกันได้แก่
1. การนับกระดูกซี่โครงเทียบกับ dome of diaphragm ในเด็กนิยมใช้ anterior rib มากกว่า posterior rib เนื่องจากยอดของกะบังลมในเด็กส่วนมากอยู่ด้านหน้า ฟิล์มเอกซเรย์ปอดที่ adequate inspiration จะพบขอบของกะบังลมอยู่ในระดับ 6th anterior rib หรือ 9th posterior rib หากขอบของกะบังลมอยู่ต่ำกว่า 8th anterior rib หรือ 10th posterior rib แสดงว่า hyperaeration หรือมีภาวะ air trapping

2. ลักษณะรูปร่างของกะบังลมซึ่งสังเกตได้ทั้งจากท่า AP และ lateral view

หากกะบังลมมีลักษณะแบน (flattening) แสดงว่ามีภาวะ hyperaeration

3. ขอบเขตด้านล่างของหัวใจเมื่อเทียบกับขอบของกะบังลม หากขอบของหัวใจทั้งหมดอยู่เหนือกะบังลมแสดงว่า hyperaeration หากขอบของหัวใจด้านล่างอยู่ใต้ขอบของกะบังลมมาก
แ สดงว่าหายใจเข้าไม่เต็มที่

4. ลักษณะโค้งงอของหลอดลม หรือ tracheal buckling ซึ่งจะพบได้ในฟิล์ม expiration

จากรูปด้านบน (รูปที่ 1) จะพบว่าเป็น expiration film ซึ่งสังเกตได้จากลักษณะ tracheal buckling ขอบบนของกะบังลมอยู่ในระดับ 5th anterior rib และ 8th posterior rib และขอบล่าง
ของหัวใจอยู่ใต้ขอบกะบังลมมาก

รูปที่ 2 แสดงให้เห็นว่าเราอาจแปลผลฟิล์มว่ามี patchy opacity ที่ right lung แต่เมื่อเราประเมินแล้วเป็น film ที่ inadequate inspiration จึงได้นำผู้ป่วยไปถ่ายเอกซเรย์ใหม่ (รูปที่ 3)จะพบว่า abnormal opacity ได้หายไป

การประเมินระดับการหายใจนอกจากจะช่วยในการแปลผล chest film แล้วยังสามารถช่วยในการ diagnosis โรคได้อีกด้วยเช่น hypoaeration พบใน respiratory distress syndrome(RDS) หรือ pulmonary hypoplasia ซึ่งต่างจากภาวะอื่นได้แก่ retained fetal lung fluid, meconium aspiration syndrome (MAC) และ neonatal pneumonia จะพบลักษณะ hyperaeration